کیف پول ارز دیجیتال چیست؟ آموزش صفر تا صد

با پیشرفت تکنولوژی، امروزه شاهد تغییر ماهیت پول هستیم. پول در حال حرکت به سمت دیجیتالی شدن است و با تغییر ماهیت آن، نحوه نگهداری و انتقال آن نیز باید تغییر کند. در گذشته، نگهداری و انتقال پول دغدغه بزرگی بود؛ اما تکنولوژی مثل بقیه مشکلات، برای این مشکل نیز راهکار ارائه داد. کیف پول دیجیتال راهکار این مشکل بود. امروزه با پیشرفت و همه‌گیر شدن حوزه رمز ارزها، کیف پول ارز دیجیتال تبدیل به یک ابزار کاربردی شده است. اما کیف پول ارز دیجیتال چیست؟ آیا امنیت لازم را دارد؟

در ادامه این مقاله با بیتفا همراه باشید تا به صورت کامل و صفر تا صد با والت‌های ارز دیجیتال آشنا شویم.

کیف پول دیجیتال چیست؟

در تعریفی ساده، کیف پول دیجیتال نوعی کیف پول (Wallet) سازگار با پول دیجیتالی است. این نوع والت‌ها اپلیکیشن‌هایی هستند که امکان نگهداری و انتقال پول را به صورت آنلاین فراهم می‌کنند. با ولت‌های دیجیتالی، دیگر نه دغدغه حجم پول‌های فیات (فیزیکی) را داریم نه خطرات احتمالی در انتقال پول ما را تهدید می‌کند. ولت‌های دیجیتال ایجاد شدند تا کار ما را آسان‌تر کنند. کیف پول دیجیتال یا والت (Wallet) هم برای ارزهای فیات (مانند ریال یا دلار) و هم برای ارزهای دیجیتال قابل استفاده است.

ولت ارز دیجیتال با هدف ذخیره سازی و انتقال ارزهای دیجیتال ایجاد شده است. ولت‌ها با بلاکچین سازگاری دارند و امکان ذخیره سازی و انتقال رمز ارزها را فراهم می‌کنند.

والت‌های ارز دیجیتال قابل نصب بر روی موبایل و کامپیوتر هستند.

ارز دیجیتال چیست؟

با توجه به توضیحات ذکر شده شاید اکنون برای شما سوال ایجاد شده باشد که ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال یا رمزارز شکل جدیدی از پول است که در حال متحول کردن ساختارها مالی و بانکی هستند. بیت کوین اولین ارز دیجیتالی بود که با حل مشکل دو بار خرج کردن توانست یک واحد پولی به صورت کاملاً دیجیتال ایجاد کند.

ارزهای دیجیتال هیچ ماهیت فیزیکی ندارد. درواقع بر اساس کدهای برنامه نویسی ایجاد شدند و بر پایه الگوریتم‌های رمزنگاری مدیریت می‌شوند. رمز ارزها یا توکن‌ها نوعی اطلاعات و داده هستند که بر بستر بلاکچین (نوعی پایگاه داده) ذخیره سازی می‌شوند.

کاربران با استفاده از والت‌های خود، به سادگی می‌توانند به بلاکچین‌ها متصل شوند و این داده‌ها (دارایی‌های دیجیتالی) را مدیریت کنند.

نگاهی عمیق‌تر به کیف پول ارز دیجیتال

حال که با ماهیت رمز ارزها و کیف پول‌های دیجیتالی آشنا شدیم، می‌توانیم کمی تخصصی‌تر به والت‌های کریپتویی بپردازیم. بر خلاف باور اکثر کاربران، ارزهای دیجیتال در کیف پول‌های ما ذخیره نمی‌شوند. در اصل رمز ارزها بر بستر شبکه‌های بلاکچینی ذخیره می‌شوند. والت‌های ارز دیجیتال صرفاً یک پل ارتباطی میان کاربر و بلاکچین هستند.

بلاکچین یک پایگاه داده (محل ذخیره سازه داده) است و رمز ارزها به عنوان داده بر این بستر ذخیره می‌شوند. تمام داده‌های مرتبط با رمز ارزها از جمله تمام تراکنش‌ها و موجودی لحظه‌ای هر کاربر بر بستر بلاکچین ذخیره می‌شود. کیف پول ارز دیجیتال این داده‌ها را از بلاکچین فراخوانی می‌کند و کاربر را به آن متصل می‌کند.

اما این سازوکار در والت‌های رمزارزی کاملاً ساده سازی شده است. کاربر برای کار با ارزهای دیجیتال تنها با چند گزینه سروکار دارد. به راحتی و با چند کلیک هر میزان دارایی دیجیتالی را می‌توان به هر نقطه‌ای از جهان انتقال داد.

با ساخت والت ارز دیجیتال، یک حساب جدید بر بستر بلاکچین ایجاد می‌شود. هر حساب جدید دو کلید دارد؛ یکی از این دو کلید خصوصی و دیگری عمومی است. اما این دو کلید چی هستند و چه کاربردی دارند؟

کلید عمومی و کلید خصوص در کیف پول رمز ارزها

برای یک کیف پول رمزارزی، دو نوع دسترسی وجود دارد؛ هر کدام از این دسترسی‌ها توسط یک کلید انجام می‌َشود.

کلید عمومی چیست؟

دسترسی نوع یک با کلید عمومی (به کلید عمومی آدرس نیز گفته می‌َشود) انجام می‌شود. این نوع دسترسی برای واریز وجه است؛ درواقع کلید عمومی را می‌توان معادل شماره کارت در نظر گرفت. برای دریافت ارز دیجیتال باید کلید عمومی (آدرس والت) را به فرستنده بدهید تا دارایی مورد نظر را به حساب شما واریز کند. در مقاله "کلید عمومی در کیف پول ارز دیجیتال چیست؟" به صورت کامل‌تر به این موضوع پرداختیم.

کلید خصوصی چیست؟

کلید خصوصی کاربر را به دارایی‌های خود بر بستر بلاکچین متصل می‌کند. کلید خصوصی مانند رمز کارت است؛ با استفاده از کلید خصوصی می‌توانید به کیف پول دسترسی داشته باشید و دارایی‌های موجود را مدیریت کنید. کلید خصوصی یک ولت، قابل تغییر نیست و هر کسی با داشتن این کلید می‌تواند به دارایی شما دسترسی داشته باشد. از طرفی دیگر تنها روش دسترسی کاربر به دارایی‌های خود همین کلید است. اگر آن را از دست بدهید، به هیچ وجه امکان دسترسی به دارایی‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.

کلید عمومی و کلید خصوصی در کنار هم یک حساب رمزارزی را تعریف می‌کنند. والت دیجیتال در ماهیت همین دو کلید است.

کیف پول کریپتو چگونه کار می‌کند؟

کیف پول‌های کریپتو نوعی نرم افزار (مانند نرم افزارهای موبایل بانک) هستند که به کاربر امکان مدیریت دارایی خود را می‌دهند. این کیف پول‌ها به راحتی قابل دانلود از پلتفرم‌های معتبر هستند.

با ایجاد یک حساب جدید در کیف پول، دو کلید ذکر شده در اختیار شما قرار می‌گیرد. با استفاده از کلید عمومی می‌توانید دارایی‌های دیجیتالی را به کیف پول واریز کنید. با کلید خصوص نیز می‌توانید نسبت به مدیریت و برداشت ارزهای دیجیتالی خود اقدام کنید.

نحوه کار کیف پول‌های ارز دیجیتال به این صورت است که با وارد کردن کلید خصوص (یا کلمات بازیابی) دسترسی به دارایی‌ها فعال می‌شود. درواقع این نرم افزار داده‌ها را از بلاکچین فراخانی می‌کند و امکان مدیریت آن را برای کاربر فراهم می‌کند. در ادامه به معرفی انواع ولت‌های کریپتویی خواهیم پرداخت.

معرفی انواع کیف پول‌های ارز دیجیتال

حال که به سوال کیف پول ارز دیجیتال چیست پاسخ دادیم، زمان آن است تا با انواع کیف پول ارز دیجیتال آشنا شویم. تمام نوع‌ها ماهیت یکسانی دارند و توضیحاتی که بالاتر ارائه شد برای تمام آن‌ها صدق می‌کند. تنها تفاوت آن‌ها در نوع ارائه خدمات و استفاده از آن خلاصه می‌شود. در ادامه به معرفی انواع والت‌های ارز دیجیتال خواهیم پرداخت.

کیف پول نرم افزاری

کیف پول نرم افزاری، پر کاربردترین نوع ولت رمزارزی است. این نوع والت‌ها قابل نصب بر روی دیوایس‌های مختلف از جمله موبایل و کامپیوتر هستند. برای کار با این نوع ولت‌ها تنها کافیست آن را از جای معتبر دانلود کنید و یک حساب باز کنید.

به این نوع نرم افزارها کیف پول گرم (Hot Wallet) نیز گفته می‌شود. از بهترین آن‌ها می‌توان به کیف پول تراست والت و کیف پول متامسک اشاره کرد. این نوع از ولت‌ها رایگان هستند.

کیف پول سخت افزاری

کیف پول‌های سخت افزاری امن‌ترین والت ارزهای دیجیتال هستند. این محصولات، سخت افزارهای کامپیوتری هستند که اغلب به شکل فلش مموری یا کارت طراحی می‌شوند. والت‌های سخت افزاری بر خلاف نوع نرم افزاری، داده‌های را به صورت آفلاین ذخیره می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود احتمال هک دارایی‌ها به حداقل برسد.

کیف پول‌های سخت افزاری نوعی تاییدیه دو عاملی هستند. این سخت افزارها با استفاده از روش‌ها امن مانند اسکن QRcode یا بلوتوث رمزنگاری شده به دیوایس کاربر متصل می‌شوند. کاربر با استفاده از اپلیکیشن مربوطه به کیف پول سخت افزاری متصل می‌شود و به دارایی‌های خود دسترسی پیدا می‌کند.

به این نوع محصولات سخت افزاری، کیف پول سرد (Cold wallet) نیز گفته می‌شود. کول ولت پرو و لجر نانو ایکس از بهترین کیف پول‌های سخت افزاری هستند.

کیف پول کاغذی

نوع دیگری از ولت‌های ارز دیجیتال، نوع کاغذی است. این نوع کیف پول‌ها درواقع یک برگه کاغذ هستند که آدرس والت بر روی آن ذخیره می‌شود. زمانی که کاربر قصد انتقال دارایی‌های خود را دارد می‌تواند ولت کاغذی خود را بر روی یکی از والت‌های نرم افزاری راه‌اندازی کند و تراکنش‌های خود را انجام دهد.

بر روی این کاغذ یک بارکد هم قرار می‌گیرد که به جای وارد کردن کلید (آدرس) می‌توانید بارکد را اسکن کنید. کیف پول‌های کاغذی کاربرد بالایی ندارند و تقریباً منسوخ شده هستند. اما به دلیل عدم اتصال به اینترنت امنیت بالایی دارند.

کیف پول صرافی

زمانی که در یک صرافی ارز دیجیتال حساب باز می‌کنید، یک آدرس والت به شما داده می‌شود که می‌توانید دارایی‌ها را به آن آدرس واریز کنید و دارایی خود را در صرافی نگهداری کنید.

صرافی‌ها والت‌های سخت افزاری دارند و یک آدرس (کلید عمومی) به شما می‌دهند. صرافی دارایی‌های واریز شده را در ولت‌های سخت افزاری خود نگهداری می‌کند و به اندازی دارای واریز شده، حساب شما را شارژ می‌کند. درواقع صرافی دارایی شما را برداشته و معادل آن اعتبار به شما می‌دهد.

این نوع کیف پول‌ها پایین‌ترین امنیت را دارند؛ زیرا شما به کلید خصوصی دسترسی ندارید و این کلید در دست خود صرافی است. شما هر وقت بخواهید می‌توانید دارایی خود را برداشت کنید. اما اگر هر زمانی صرافی خدمات خود را متوقف کند، عملاً دسترسی شما به دارایی‌ها نیز قطع می‌شود.

کیف پول صرافی در اصل والت رمزارزی نیست؛ صرفاً یک حساب در صرافی است که موجودی حساب شما در صرافی را نشان می‌دهد. به کیف پول‌های صرافیريال کیف پول حضانتی نیز گفته می‌شود.

آیا کیف پول ارز دیجیتال امنیت دارد؟

همانطور که بالاتر نیز اشاره کردیم کیف کیف پول‌های ارز دیجیتال تنها یک رابط میان کاربر و بلاکچین هستند. درواقع امنیت دارایی‌ها توسط بلاکچین تضمین می‌شود و ولت تنها موظف است امنیت این پل ارتباطی را تامین کند. اما آیا بلاکچین امنیت دارد؟

در جواب به این سوال باید گفت ساز و کار بلاکچین‌های غیر متمرکز مانند بیتکوین امکان هک را تقریباً به صفر می‌رساند. پس بلاکچین‌ها و دارایی‌های ذخیره شده بر آن امنیت بسیار بالایی دارند.

اما در رابطه با امنیت ولت‌های ارز دیجیتال نیز باید گفت که امنیت بسیار بالایی دارند. اگر نکات مهم برای هک نشدن کیف پول ارز دیجیتال را بدانید و رعایت کنید، هک شدن دارایی‌های رمزارزی شما تقریباً غیر ممکن خواهد بود.

کیف پول چند زنجیره‌ای (Multichain) چیست؟

یک شبکه بلاکچینی مستقل از هر بلاکچین دیگری است و کیف پول مختص به خود را دارد. اما کیف پول‌هایی وجود دارد که با ایجاد یک حساب در آن، برای شما به صورت همزمان بر بستر تعداد زیادی بلاکچین حساب ایجاد می‌کند. به این نوع کیف پول‌ها، والت‌های مالتی چین گفته می‌شود و تنها با یک والت امکان مدیریت چند زنجیره مختلف را فراهم می‌کند.

برای مثال فرض کنید شما در چند بانک مختلف حساب دارید. در حالی که تمام آن‌ها ماهیت یکسانی دارند، اما هر کدام از این حساب‌ها دسترسی خاص خود را دارند. حال فرض کنید یک نرم افزار بانکی امکان مدیریت تمام این حساب‌ها را فراهم کند.

کیف پول‌های چند زنجیره‌ای نیز دقیقاً چنین کاربردی دارند. از بهترین آن‌ها می‌توان به کیف پول Trust wallet اشاره کرد.

کلمات بازیابی (Recovery Phrase) چیست؟

بالاتر با هر دو مفهوم کلید خصوصی و کیف پول چند زنجیره‌ای آشنا شدیم. کلید خصوصی برای هر بلاکچین منحصر به فرد است؛ شما با هر کلید خصوصی تنها امکان دسترسی به یک بلاکچین را خواهید داشت.

اما با ایجاد هر کیف پول، علاوه بر کلید خصوصی کلمات بازیابی نیز دریافت می‌کنید. کلمات بازیابی مانند کلید خصوصی، امکان دسترسی به دارایی‌ها را فراهم می‌کند. اگر شما یک کیف پول مالتی چین داشته باشید، برای دسترسی به هر بلاکچین به کلید خصوصی مخصوص آن نیاز دارید. اما کلمات بازیابی به صورت یکجا امکان دسترسی به تمام آن‌ها را فراهم می‌کنند.

کلمات بازیابی معمولاً 12 (گاهی 24) کلمه تصادفی، با ترتیب و انگلیسی هستند. با استفاده از این کلمات می‌توانید به کیف پول خود دسترسی داشته باشید. توجه داشته باشید نگهداری امن ساز این کلمات اهمیت بسیار بالایی دارد.

چه کیف پولی انتخاب کنیم؟

در بازار رمز ارزها کیف پول‌های زیادی وجود دارد و هرکدام کاربرد، مزایا و معایب خود را دارند. در انتخاب کیف پول ارز دیجیتال باید به مواردی دقت کنید که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت :

• شبکه‌های مورد نظر : در قدم اول باید بدانید به کدام بلاکچین‌ها نیاز دارید و می‌خواهید ارزهای کدام شبکه را ذخیره کنید. هر کیف پول تنها برخی شبکه‌ها را پشتیبانی می‌کند؛ والتی که انتخاب می‌کنید باید شبکه مورد نظر شما را ساپورت کند.
• دسترسی به دیوایس : دیگر مورد مهم این است که کدام کیف پول بر روی دیوایس شما (برای مثال گوشی یا کامپیوتر) قابل نصب است. اگر با گوشی فعالیت دارید باید از بین بهترین کیف پول‌های ارز دیجیتال برای موبایل به دنبال گزینه مورد نظر خود باشید. اما اگر با کامپیوتر معاملات خود را انجام می‌دهید، بهترین کیف پول‌های دسکتاپ به کار شما خواهند آمد.
• رابط کاربری : اگر کاربری هستید که به صورت روزانه از کیف پول خود استفاده می‌کنید، پس رابط کاربری اهمیت بالایی برای شما دارد. در انتخاب ولت باید گزینه‌ای را انتخاب کنید که کاربرد آسانی داشته باشد. برای مثال کیف پول تراست والت یکی از کاربر پسندترین والت‌های ارز دیجیتال است.
• پشتیبانی از Dapp ها : اگر قصد فعالیت در حوزه NFT یا دیفای را دارید، پس سازگاری والت با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز اهمیت بالایی دارد. کیف پول سیف پال یکی از بهترین کیف پول‌ها برای فعالیت در برنامه‌های غیر متمرکز است.
• امنیت : اگر حجم دارایی شما بالاست، پس مهمتر از هرچیزی امنیت دارایی شماست. در این صورت پیشنهاد می‌کنم گزینه مورد نظر خود را از میان امن‌ترین کیف پول‌های ارز دیجیتال انتخاب کنید. کیف پول‌های سخت افزاری از بالاترین امنیت برخوردار هستند.